มาลัย ชูพินิจ เกิดเมื่อวันพุธที่ 25 เมษายน 2449 ที่ตำบลคลองสวนหมาก (ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นนครชุมน์) อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร บิดามารดามีอาชีพในการค้าไม้สักและไม้กระยาเลย

ชีวิตในวัยเด็กของมาลัยนั้น เริ่มเรียนหนังสือที่วัดบรมธาตุ จังหวัดกำแพงเพชร จนกระทั่งจบการศึกษาชั้นประถมศึกษาเมื่ออายุได้ 10 ขวบเศษ จึงเดินทางมาเรียนต่อที่กรุงเทพฯ

โรงเรียนแรกในกรุงเทพฯ ของมาลัย คือโรงเรียนวัดบพิตรพิมุข โดยเริ่มเรียนในชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เมื่อ พ.ศ.2459 ระหว่างที่เรียนอยู่ชั้นสูงสุดของโรงเรียนคือ มัธยมศึกษาปีที่ 6 ได้เรียนวิชาครูควบคู่กับวิชาสามัญด้วย

เมื่อจบการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ในปี พ.ศ.2464 แล้วมาลัยและเพื่อนๆ ที่เลือกเรียน วิชาครูมาด้วยกัน ได้ย้ายไปเรียนวิชาครูโดยเฉพาะที่โรงเรียนวัดบวรนิเวศน์ การที่มาลัยเลือกเรียน วิชาครูนั้น เนื่องจากวิชาครูเป็นวิชาที่จะช่วยให้ได้เรียนโดยไม่ต้องเสียค่าเล่าเรียนนั่นเอง เพราะกระทรวงธรรมการ (กระทรวงศึกษาธิการในสมัยนี้) กำลังขาดแคลนครู จึงให้สิทธิพิเศษแก่ผู้เลือกเรียนวิชาครู ประกอบกับกิจกรรมการค้าไม้ของบิดามารดาขาดทุนย่อยยับ ทำให้ฐานะทางบ้านลำบากมาก